ಮೋಜಿನ ದಿನಗಳು

ರಜೆಯಲ್ಲಿ ಹಳೆಬೀಡಿನ ಹತ್ತಿರ ಇರುವ ಘಟ್ಟದಹಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ದೊಡ್ಡಮ್ಮ (ತಾಯಿಯ ಅಕ್ಕ) ಇದ್ದರು. ನಮ್ಮನ್ನು ಕಂಡರೆ ಅವರ ಮಕ್ಕಳಷ್ಟೇ ಅಕ್ಕರೆ. ಹಳೇಬೀಡಿನಿಂದ ಘಟ್ಟದಹಳ್ಳಿಗೆ ಬಸ್ಸುಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಸುಮಾರು ೫ ಕಿ.ಮಿ. ದೂರ. ಚಿಕ್ಕಮಕ್ಕಳು, ಹೆಂಗಸರು ಇದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ದೊಡ್ಡಪ್ಪ ಎತ್ತಿನಗಾಡಿ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾವೇ ಒಂದಿಬ್ಬರಾದರೆ ನಡೆದೇ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ಬೇಲೂರು ಮೂಲಕ ಹಳೇಬೀಡು ತಲಪುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆಗೆಲ್ಲ ಬಸ್ಸುಗಳು ಕಡಿಮೆ ಹಾಗು ಖಾಸಗಿಯವು. ಸಕಲೇಶಪುರದಿಂದ ಬೇಲೂರಿಗೆ ೨೨ ಕಿ.ಮಿ. ಇಷ್ಟು ದೂರಕ್ಕೆ ೨ ತಾಸು ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಇಳಿದು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಸುತ್ತು ಹಾಕಿದ ಎಷ್ಟೊ ಸಮಯದ ನಂತರ ಹಳೇಬೀಡಿಗೆ ಬಸ್ಸು ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬೇಲೂರಿನಿಂದ ಹಳೇಬೀಡಿಗೆ ೧೫ ಕಿ.ಮಿ. ಮತ್ತೆ ಒಂದು ಘಂಟೆ ಪಯಣ. ಹಳೇಬೀಡಿನಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂದಿನಿಂದಲೇ ಹೋಗಬೇಕಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ಅಲ್ಲೂ ದೇವಾಲಯ ದರ್ಶನ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆಗೆಲ್ಲಾ ಬಹಳಷ್ಟು ಬಾರಿ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ನಮಗೆ ಅವುಗಳ ಮಹತ್ವವೇ ತಿಳಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ನೋಡಲು ಇಷ್ಟು ಜನಗಳು ಬರುತ್ತಾರಲ್ಲ ಎಂದು ನಮಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆಗ ಸಂದರ್ಶಕರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಬರುತ್ತಿದ್ದವರಲ್ಲಿ ಹೊರದೇಶೀಯರೇ ಹೆಚ್ಚು.

ಹಳೇಬೀಡು ಗಣೇಶ

ಹಳೇಬೀಡಿಗೆ ದ್ವಾರಸಮುದ್ರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಇದೆ. ಹೊಯ್ಸಳ ದೊರೆ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೆರೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯದ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಇದೆ. ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣವುಳ್ಳ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಯೇ ಹೌದು. ನಾವು ಈ ಕೆರೆ ಏರಿಯ ಮೇಲೆ ಹೋಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಕೆರೆ ಏರಿ ೧.೫ ಕಿ.ಮಿ. ಇದೆ. ನೀರು ತುಂಬಿರುವಾಗ ಈ ಕೆರೆ ಸಮುದ್ರವೇ ಸರಿ. ಕೆರೆಯ ಹಿಂಬಾಗದಲ್ಲಿ ಫಲವತ್ತಾದ ತೆಂಗಿನ ತೋಟವಿತ್ತು. ದೃಶ್ಯ ನೋಡಲು ಬಹಳ ಸೊಗಸಾಗಿರುತಿತ್ತು. ಏರಿ ದಾಟಿದಮೇಲೆ ೩ಕಿ.ಮಿ. ಪ್ರಯಾಣ ಒಣ ಬೋರೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊಲಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆದು ಸಾಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಊರು ತಲಪುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸುಸ್ತಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಸಂಜೆಯೂ ಆಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ಬಿಸಿ ಅಡಿಗೆ ಮಾಡಿ ಬಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ತಿಂದು ಮಲಗಿದರೆ ಬೆಳಗ್ಗೆಯೇ ಎಚ್ಚರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಘಟ್ಟದಹಳ್ಳಿ ೧೫-೨೦ ಮನೆಗಳ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿ. ಆಗ ಅಲ್ಲಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ಚಕ್ತಿ ಇನ್ನು ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಸಂಜೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಊರು ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಬಿಕೋ ಎನ್ನುತ್ತಿತ್ತು. ರಜದಲ್ಲಿ 5-6 ದಿನ ಅಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅಷ್ಟು ದಿನವೂ ಸಂಜೆ ೭ರೊಳಗೆ ಊಟ ಮಾಡಿ ದೊಡ್ಡಮ್ಮನಿಂದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತ ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ ಊರಮುಂದೆ ಹೋಗಿಬನ್ನಿ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೊದ-ಮೊದಲು ನಮಗೆ ಏನೆಂದೇ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ದೊಡ್ಡಮ್ಮನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ ತಿಳಿಯಿತು. ಊರಿನಲ್ಲಿ ಯಾರ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಶೌಚಗೃಹ (toilet) ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನಸುಕಲ್ಲೇ ಎದ್ದು ಊರ ಮುಂದಿನ ಕೆರೆ ಅಥವಾ ತೋಟಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮುಜುಗರವಾಗಿ ೨-೩ ದಿನಕ್ಕೆ ವಾಪಸು ಊರಿಗೆ ಮರಳಿದ್ದಿದೆ! ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೆರೆಯ ಆಸರೆಯಿಂದ ಭತ್ತ, ಕಬ್ಬು, ಧಾನ್ಯಗಳು, ಹುರುಳಿ, ಅವರೇ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ದೊಡ್ದಪ್ಪನವರಿಗೂ ತೆಂಗಿನ ತೋಟ, ತರಿ ಜಮೀನು, ಹೊಲ ಇದ್ದವು. ನಮ್ಮ ದೊಡ್ಡಪ್ಪ ಅವರ ಮೂರು ತಮ್ಮಂದಿರೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇದ್ದರು. ತಮ್ಮಂದಿರಿಗೆ ಮದುವೆ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ವ್ಯವಸಾಯ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ನಮ್ಮನ್ನು ಕಂಡರೆ ಬಹಳ ಅಕ್ಕರೆ, ಸಂತೋಷ. ನನ್ನನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡೇ ತೋಟ, ಆಲೆಮನೆ, ಹೊಲ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮುಂತಾದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದರು. ನನಗೆ ಸಂಕೋಚ, ಅವರಿಗೆ ಸಂತೋಷ! ತೋಟಕ್ಕೆ ಒಯ್ದು ೩-೪ ಎಳನೀರು ಕೊಚ್ಚಿ ಬಲವಂತದಲ್ಲಿ ಕುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಎಳೆ ಕಾಯಿ ತಿನ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಲೆಮನೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಚೆಂಬುಗಟ್ಟಲೆ ಕಬ್ಬಿನ ಹಾಲು ಕುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಬ್ಬಿನ ಹಾಲಿಗೆ ಕರಿಮೆಣಸಿನ ಪುಡಿ, ನಿಂಬೆಹಣ್ಣು ಬೆರೆಸುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಬೆಲ್ಲದ ಪಾಕ ಬರುವ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅಂಟಿನ ಬೆಲ್ಲ, ಪಾಕ ತಿನ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಇರುವಷ್ಟು ದಿನವೂ ರಾಜೋಪಚಾರ.

ಆ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪುರಾತನ ಲಕ್ಷ್ಮಿಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಶನಿವಾರ ಸಂಜೆ ಅಲ್ಲಿನ ಯುವಕರು ಊರಿನ ಸುತ್ತ ಭಜನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಹಳ ಸುಶ್ರಾವ್ಯವಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ನಾನೂ ಅವರ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಸರಿದುದೇ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.

ಹಳೇಬೀಡು ದೇವಸ್ಥಾನ

ಹಳೆಬೀಡಿನ ಸಮೀಪವೇ ಬಸ್ತಿಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಜಿನ ಮಂದಿರಗಳಿವೆ. ಅತಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಶಿಲ್ಪಿಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಅಪೂರ್ವ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಅಲ್ಲಿವೆ. ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಸಪ್ತ ಸ್ವರಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತವೆ. ಘಟ್ಟದಹಳ್ಳಿಗೆ ಹೋದಾಗೆಲ್ಲ ತಪ್ಪದೆ ಬಸ್ತಿಹಳ್ಳಿಗೂ ಹೋಗಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದೆವು.

ನಮ್ಮ ತಾತ (ತಾಯಿಯವರ ತಂದೆ) ನಮ್ಮ ಸೋದರಮಾವನವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಗಾಗ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ನಮ್ಮ ಸಂಗಡ ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಪ್ರೈಮರಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಟೀಚರ್ ಆಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಸುಶ್ರಾವ್ಯವಾಗಿ ಓದಿ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಶಾಲೆಯ ಪಾಠಕ್ಕಿಂತಲೂ ಇದೇ ಸೊಗಸಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಜೊತೆಗೆ ಅನೇಕ ನೀತಿ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಗ್ಗಿ, ಕೋಷ್ಟಕಗಳನ್ನು ಕಂಠ ಪಾಠ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಮಾಡಿ ಪ್ರತಿ ಸಂಜೆ ತಪ್ಪದೆ ಹೇಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನನಗೆ ಉಪನಯನವಾದ ಮೇಲೆ ಸಂಜೆಯ ಸಮಯ ನನ್ನನ್ನು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಯ ದಂಡೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಸಂಧ್ಯಾವಂದನೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ಕಲಿಸಿದರು. ನಮ್ಮ ಕೊಳೆ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ನಾವೇ ಒಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಸಿದರು. ನನಗೆ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮ ಕಂಠಪಾಠ ಮಾಡಿಸಿದರು. ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿ (ತಾಯಿಯ ತಾಯಿ) ನಾನು ಹುಟ್ಟುವ ಮೊದಲೇ ತೀರಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರು ನಮ್ಮ ತಾತನವರಂತೆ ಶಿಸ್ತಿನಲ್ಲೇ ಬೆಳೆದವರು. ಬಹಳ ಲಕ್ಷಣವಾದ ಸೌಂದರ್ಯವತಿ ಆಕೆ. ತುಂಬಾ ಸೌಮ್ಯ ಸ್ವಭಾವ. ನನ್ನನ್ನು ಕಂಡರಂತೂ ಅತೀವ ಮಮತೆ. ನನ್ನನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಗದರಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭವೇ ಇಲ್ಲ. ನನ್ನ ಅನೇಕ ಸಲಹೆಗಳಿಗೆ ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೂ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಶಿಸ್ತನ್ನು ಸಹಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೇಳಬೇಕಾದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಹಳ ಮುಗ್ದ ಸ್ವಭಾವ. ನಮ್ಮ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಎಲ್ಲ ಜನಾಂಗದವರೊಂದಿಗೂ ತುಂಬಾ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಸ್ನೇಹದಿಂದ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಬೀದಿಯ ವಾಸಿಗಳ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅವರ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರು ಸಮಾರಂಭವಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರ ಚಿನ್ನದ ಒಡವೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಪಡೆದು ತಾವು ಧರಿಸಿ ನಂತರ ತಂದು ವಾಪಸು ತಲಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಏನಾದರು ಮೋಸ, ಅನ್ಯಾಯ ನಡೆಯಬಹುದೆನ್ನುವ ಕಿಂಚಿತ್ತು ಅನುಮಾನವೂ ಆಕೆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಯಾವತ್ತು ಆಗಲೂ ಇಲ್ಲ. ಯಾರಾದರು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟ ಎಂದರೆ ಒಂದು ಮರದ ತುಂಬಾ ಅಕ್ಕಿ, ಬೇಳೆ ಮುಂತಾದವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾರ ನೋವನ್ನು ಕಂಡರೂ ಮರುಗುವ ಜೀವ. ಸಂಜೆಯ ಸಮಯ ಜಾತಿ-ಮತ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಹೆಂಗಸರು ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಸೇರಿ ತಮ್ಮ ದುಃಖ ದುಮ್ಮಾನಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮಮ್ಮ ಅವರುಗಳಿಗೆ ಸಾಂತ್ವನ ಹೇಳಿ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಕಷ್ಟ ಸುಖಗಳನ್ನು ಬೇರೆಯವರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ನಾನು ಯಾವತ್ತು ಕೇಳಿಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ೫೯ನೆ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ದೇಹ ತ್ಯಜಿಸಿದಾಗ ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ನಮ್ಮ ಬೀದಿಯ ಸುಮಾರು ೩೫-೪೦ ಮನೆಯವರೂ ದುಃಖಿಸಿದರು.

ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರು ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸಿನಲ್ಲೇ ಅವರ ತಂದೆ ತಾಯಿಯವರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಬೆಳೆದವರು. ತಂದೆ -ತಾಯಿಯ ಪ್ರೀತಿ, ಆರೈಕೆ ಇಲ್ಲದ ಮಗು ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಯಬಹುದೋ ಹಾಗೆ ಬೆಳೆದವರು. ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರನ್ನು ಮದುವೆ ಆದಮೇಲೆ ಮನುಷ್ಯನಾದವರು. ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂಗೋಪಿ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೋಪದ ಕೈಗೆ ಬುದ್ದಿ ಕೊಟ್ಟದ್ದೆ ಹೌದು. ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಬಹಳ ಪೊಸೆಸ್ಸಿವ್ ಅಂತಲೇ ಹೇಳಬಹುದು. 

ನಮ್ಮ ಆಟಗಳು ಕಬಡ್ಡಿ, ಖೋಖೋ, ಲಗೋರಿ, ಗೋಲಿ, ಬುಗುರಿ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಬಾಲ್ ಬ್ಯಾಡ್ ಮಿಂಟನ್ ಮ್ಯಾಚುಗಳಿಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ಊರಿನ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಇರುವ ಬೈಕೆರೆ, ಸುಂದೆಕೆರೆ, ಆನೆಮಹಲ್, ಬಾಗೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಬಾಗೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಉಳಿದ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ನಡೆದೇ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ, ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದ ಸೀಬೆ, ನೇರಳೆ, ಚೊಟ್ಟೆ ಹಣ್ಣುಗಳ ಸೇವನೆ! ನಮ್ಮ ಊರು ಬಿಟ್ಟಮೇಲೆ ನಾನು ಚೊಟ್ಟೆ ಹಣ್ಣನ್ನು ನೋಡಿಯೇ ಇಲ್ಲ. ಬೆಣ್ಣೆಯಷ್ಟು ಮೃದುವಾದ, ಸಣ್ಣ ಚೆರ್ರಿ ಗಾತ್ರದ ಬಿಳಿಯ ಸಿಹಿಯಾದ ಹಣ್ಣು, ಮುಳ್ಳಿನ ಗಿಡ. ಗುಡ್ಡಗಳ ಮೇಲೆ ಪೊದೆಯಂತೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು.

ಮಳೆಗಾಲಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಸೌದೆ ಸಂಗ್ರಹ ಮಲೆನಾಡಿನ ಎಲ್ಲ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ರಿಯೆ. ಗಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ತೋಟಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಕಾಡಿನಿಂದ ತಂದು ಮಾರುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಸುಮಾರು ೪೦ ಗಾಡಿ ಸೌದೆ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ರೈತ ಇಲ್ಲದ್ದಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಸೌದೆಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಅಂದವಾಗಿ ಜೋಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾವುಗಳು, ಹುಡುಗರು  ಅವರಿಗೆ ಸೌದೆ ಹೊತ್ತು ತಂದು ಪೂರೈಸಬೇಕಿತ್ತು. ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಬಹಳ ಹುಮ್ಮಸ್ಸಿನಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಹಲವಾರು ದಿವಸಗಳದ್ದು. ಪ್ರತಿದಿನ ಈ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಬಗೆ-ಬಗೆಯ ತಿಂಡಿಗಳ ಪೂರೈಕೆ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸೌದೆಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ಒಂದು ಶೆಡ್ (ಕೊಟ್ಟಿಗೆ) ಕಟ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. 

ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ೪ ಎಮ್ಮೆ, ೨ ಹಸು, ಒಂದು ಜೊತೆ ಎತ್ತುಗಳನ್ನೂ ಸಾಕಿದ್ದರು. ಇವುಗಳಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಕೊಟ್ಟಿಗೆ. ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರು ಮೂಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮಗೂ ಅವುಗಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಕರುಣೆ ಉಕ್ಕಿ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಹುಲ್ಲು, ಹಿಂಡಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ನಾವು ಅವನ್ನು ಧಾರಾಳವಾಗಿಯೇ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಆಳು ಬರದೆ ಚಕ್ಕರ್ ಕೊಟ್ಟ ದಿನ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಶುಚಿ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸವೂ ನಮ್ಮದೇ, ನಮ್ಮ ತಾಯಿ ಅಥವಾ ತಂದೆಯವರೊಂದಿಗೆ. ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ದಿನ ಏನೋ ಧನ್ಯ ಭಾವ. ಪುಣ್ಯವೆಲ್ಲ ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕಿತೆಂಬ ತೃಪ್ತಿ. ಎತ್ತುಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹುರುಳಿ ಬೇಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬೇಯಿಸಿದ ಹುರುಳಿ ಎತ್ತುಗಳಿಗಾಗಿ, ಅದರ ಕಟ್ಟು ನಮಗಾಗಿ. ಹುರುಳಿ ಕಟ್ಟಿನ ಸಾರಿನ ರುಚಿ ತಿಂದವರಿಗೇ ಗೊತ್ತು. ಬಹಳ ಸೊಗಸಾಗಿರುತ್ತೆ. ಮಳೆಗಾಲಕ್ಕಂತು ಹೇಳಿ ಮಾಡಿಸಿದ್ದು. ನಾವೊಬ್ಬರೇ ಎಷ್ಟು ದಿನ ಇದನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಸಾಧ್ಯ? ಒಂದೊಂದು ದಿನ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರ ಮನೆಗೆ ಕೊಡಲು ಶುರು ಮಾಡಿದೆವು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಸಾಲು-ಸಾಲು ಜನ. ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರಲ್ಲಿ ಜನಗಳ ಆಗ್ರಹ ನಮಗೆ ಕೊಡಿ, ತಮಗೆ ಕೊಡಿ ಎಂದು! ಇದೆ ರೀತಿ ಎಮ್ಮೆ, ಹಸುಗಳು ಕರು ಹಾಕಿದಾಗ ಗಿಣ್ಣು ಹಾಲಿಗೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಜನಗಳ ಸಾಲು! ನಮಗೂ ಏನೋ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಭಾವ!

ಹಳೆಯದನೆಲ್ಲ ಬರೆಯುತ್ತ ಕೂತರೆ ಮುಗಿಯುವುದೋ ಇಲ್ಲವೋ ಅನ್ನಿಸುತ್ತೆ. ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟು ಸಾಕು, ಉಳಿದದ್ದು ಮುಂದಿನ ಬ್ಲಾಗಿನಲ್ಲಿ... 

----------------------------------------------------------------------------------------------------

ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿ. 

Image courtesy: google.com 

Memoir - Part 2

School trip during my primary/secondary education meant a visit to Manzarabad fort by foot. I still remember when I was in class IV. We, 50 students and 3 teachers on a sunny day went to fort by foot. We were asked to bring our own lunch pack.   

The fort is about 6 Km away from our town towards Mangalore, on the National High Way 48. The fort was constructed by Tipu Sultan when he was the ruler of Mysore. The fort is located very strategically and was used for defense purposes. One can easily understand the locational advantage of the fort in his visit. A panoramic view of a large stretch of western ghats can be had from the top of the fort. Any movement of the enemy can be easily watched from the fort in any direction. The builders ability and their architectural knowledge throws a challenge to modern developers. The fort is constructed on a fairly big hill and a beautiful scenic view of the surroundings will certainly be cherished. The fort is reported to have been used as an armoury and guard place. There are two tunnels and a pond at the centre of the fort. The tunnels are said to have a underground route to Srirangapatna. But I have my own doubt about this claim.  The place is ideal for a day's picnic. One would certainly remember the visit due to its beauty.

  A view of sun set from Manzarabad fort

We went by route march and through out our journey we were singing some patriotic, devotional songs. By the time we reached our destination all of us were exhausted and most of us could not have our lunch due to tiredness. After spending time over there till evening we were asked to climb down. We were reluctant to return as we were not in a position to walk. Luckily, our teachers, at the foot of the fort would find a lorry and arranged for a drop. We reached home happily.

I have made several visits to fort. In one of my visits, I found a lot of people were seen at the fort. Normally the fort would be deserted. A baba was camping in the fort and had occupied a tunnel. People were visiting him in the tunnel and taking his blessings. There is no ventilation or light in the tunnel. I went half way and returned scared. The tunnel is closed at the half way. If it were to be closed at the opening baba wouldn't have place to give his    personal darshan.

Archaeological department is protecting the fort by installing a board at the base that it is a protected monument! Nothing else has been done. Inside the fort grass and weeds have spread all over. It is not been cut occasionally and maintained properly. The old fort wall is not strengthened and protected. My latest visit to the fort was in Dec 2010. It is really a beautiful monument to be preserved for our future generations for its grandeur, architectural supremacy, symmetrical construction, historic values, and what not. An already ruined fort may not sustain this kind of negligence for long.

 Manzarabad Fort, Sakleshpur

On the way to fort from Sakleshpur, there is a coffee estate called Bhimeswara estate. There is a small natural water fall. We used to invariably visit that spot and spend some time playing in water cooling our heals. Now, due to high influx of tourists, I am told that the estate owners have banned unauthorised entry. The road to Manzarabad fort stretches between coffee estates and wet lands with more than ten zig-zag curves. The entire journey is bountiful with nature's beauty.


----------------------------------------------------------------------------------------
Nanjundaswamy. S

Memoir - Part I

I was born and brought up at Sakleshpur, a beautiful, picturesque town in the malnad belt. The town is surrounded by green hills and coffee estates. River Hemavathy flows amidst the town and during my boyhood, water in the river was crystal clear and very sweet. But due to the growth of so-called modern civilisation and the neglect of the inhabitants, water and the river bed are so polluted that nobody wishes to have a stroll on the sands and go near water. Now, we will have to wash our hands with soap if we touch the river water.

An iron and steel bridge was constructed across the river by the British which attained 100th year during my primary school days.The bridge was quite strong and I am happy that I have also used that bridge. As the traffic increased and the government felt that the bridge was old and weak, a new concrete bridge was constructed abandoning the old bridge. The construction of new bridge took 5-6 years. A lot of people from Tamilnadu and Kerala took part in the construction of new bridge. I have not noticed any localite indulging in the construction activity of the new bridge. The old bridge is abandoned and retained beside the newly constructed(in 60's) as a monument (without any maintenance).

The town reminds me of any hill station. The houses are constructed on hillocks and the hills are standing on paddy fields. Beside these hills, there are coffee plantations with lots and lots of thick green trees. Average rainfall was of the order of 150-180 cm per year. Now the rains, winds and their intensity are reduced and the present average rainfall is 80-90 cm per year. The reduction is mainly due to deforestation in and around the town.

The population of the town was 10000-12000 during 60's and now it is estimated to be 35000. There was no college at that time. I studied at E.H.Young's municipal high school up to SSLC. There were only two middle schools, two primary schools and one Urdu school. My primary education was event free at a school opposite to my house. The school building was in a dilapidated condition and subsequently it collapsed and I was shifted to the town middle school. A new school building was constructed after some years.

                                       

My High School - E.H.Young's School, Sakleshpur

I had a happy boyhood. There was no caste discrimination what so ever. We studied and played together. We were participating in Mohurrum procession and we were given sweets and prasadams by Muslim priests. Some of my father's Muslim friends were coming to our house to eat hoLiges(obbattu) after Gowri-Ganesha, Ugadi festival. It gives me pleasure to state that the great poet Sri.S.K.Karim Khan happens to be one of my father's friends, who had blessed my marriage.

Though, I am from a poor family, my friends, (some of them were sons of big coffee planters and merchants - stinking rich) were very friendly with me. There was not even an iota of status difference among us. I had very efficient, able and good teachers at the town middle school and high school. One teacher at the middle school was very good at English grammar but he was very sparingly teaching us. He used to play cards during night and sleep in the class room during our class hours. Whenever, he had the mood to teach, he taught grammar excellently. Similarly, at high school one teacher with the same habit used to teach us social studies and moral sciences. He used to tell moral stories hours together and we never felt it boring.

My town middle school was about 2 Km from my house and high school at 4 Km. I used to walk the distance very comfortably. I was coming to my house for lunch. Lunch break was 45 minutes. Apart from this, I was learning Hindi at a distance of 2 Km from my house. Hindi classes were held between 6 and 8 a.m. We were playing ball badminton and table tennis in evenings. Cricket was not popular at that time. Some physically strong students were playing kabbaddi, khokho etc. During rainy season (between June and Sept) it used to rain very heavily and I was carrying my lunch to school. No plays in the evening. We enjoyed watching rain in the evening and on holidays. Sunshine was a rarity during rainy days. We were trained to use umbrella. Rain coat was expensive and rarely used. By the time we reached school, we would have drenched and had to sit in the class room fully wet. By the time we'd return home the clothes would have dried a little but return trip would wet the clothes again and we used to dry them at home on fire/charcoal. Due to the weather conditions, during rainy season and winter we were feeling very hungry and we used to eat voraciously. But for the weather vagary, it was healthy. We were never sick during rainy season.

Those days, cooking gas was not available even in cities. We were dependant on firewood. It was abundantly available. It was to be collected and stocked well ahead before the commencement of monsoon. Hot water for all purposes was available always during rainy season and food was always served hot during that period.

To be continued..........

--------

Nanjundaswamy.S

ಎಲ್ಲಿ ಹೋದವೋ ಆ ದಿನಗಳು..

ಸಕಲೇಶಪುರ ಕಾಫಿ, ಏಲಕ್ಕಿ, ಬತ್ತದ ಬೆಳೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿ. ಸುಂದರ ಬೆಟ್ಟ ಗುಡ್ಡಗಳ, ಕಾಫಿ ತೋಟಗಳ, ನಡುವೆ ಇರುವ ನಮ್ಮ ಊರು ಸಕಲೇಶಪುರ. ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾದ್ದರಿಂದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರದೇಶವೂ ಹೌದು. ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಮಳೆ ಯುಗಾದಿಯಂದೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಮಳೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯಿದೆ. ಅದನ್ನು ಬ್ಲೋಸ್ಸೊಂ ಶೋವೆರ್ಸ್ (Blossom Showers) ಎಂದೇ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮಳೆ ಎರಡು-ಮೂರು ದಿನ ಬರುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಮಳೆಗಾಲದ ಮಳೆಯಂತೆ ಸತತವಾಗಿ ಸುರಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಮಳೆಯ ನಂತರ ಹತ್ತು-ಹನ್ನೆರಡು ದಿನದಲ್ಲಿ ಕಾಫಿ ಮೊಗ್ಗಾಗಿ ಹೂ ಅರಳಲು ತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಿಯೆಗೂ ಪ್ರಕೃತಿ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿ ಪುನಃ ಮಳೆ ಸುರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಬ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಶೋವೆರ್ಸ್ (Backing Showers) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಎರಡೂ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ತಪ್ಪದೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಕಾಫಿ ಬೆಳೆಗಾರರು, ಬ್ಯಾಂಕಿನವರು ಈ ಮಳೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹಾಗು ಕಾಫಿ ಹೂವಿನ ಅರಳುವಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಫಸಲಿನ ಅಂದಾಜು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಸಕಲೇಶಪುರ

ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಈ ಮಳೆ ಮಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಸುರಿದಾಗ ಪಸರಿಸುವ ಕಂಪನ್ನು ಸವಿಯಲು ನಾವೆಲ್ಲ ಪರಿತಪಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ವಾತಾವರಣವನ್ನು ತಂಪು ಗೊಳಿಸುವುದಲ್ಲದೆ ಗಿಡ ಗಂಟಿಗಳ ಧೂಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಪ್ರಕೃತಿಗೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಬಗೆಯ ಸೊಬಗನ್ನು ಈ ಮಳೆ ತರುತ್ತಿತ್ತು. ಕಾಫಿ ಹೂವಾದ ನಂತರವಂತೂ ಆ ಪರಿಮಳ, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ತೋಟದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಗಿಡ ಮರಗಳ ಕಂಪು ಸವಿಯುವಾಗ ಸ್ವರ್ಗ ಸುಖವೆಂದರೆ ಇದೆ ಇರಬಹುದೇನೋ ಎನ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು! 

ಕಾಫಿ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಗಿಡಗಳ ನೆರಳಿಗಾಗಿ ಅನೇಕಬಗೆಯ ವೈವಿದ್ಯಮಯ ಮರಗಳಿರುತ್ತವೆ.ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಉಪ ಬೆಳೆಯಾಗಿ ಕರಿಮೆಣಸು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತೆ. ಮೆಣಸಿನ ಬಳ್ಳಿಯನ್ನು ನೆರಳು ಒದಗಿಸುವ ಮರಗಳಿಗೆ ಹಬ್ಬಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಈಗೀಗ ಕೋಕೋ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ನೀರಿನ ಒರತೆ/ಹರಿವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಕಡೆ ಏಲಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಕಿತ್ತಳೆ, ಮೂಸಂಬಿ, ನಿಂಬೆ ಮುಂತಾದ ಹಣ್ಣಿನ ಗಿಡಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಹಾಗಾಗಿ ಫಲಭರಿತ ತೋಟಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಮಾಡುವುದೇ ಒಂದು ಹಿತಕರ ಅನುಭವ. ಅಲ್ಲಿನ ಪರಿಮಳ, ಕಂಪನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವುದೇ ಒಂದು ಸುಖ.

ಅಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಫಿ ಮಾರಾಟ ಕಾಫಿ ಬೋರ್ಡಿನ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿತ್ತು. ಅದರಿಂದ ಬೆಳೆಗಾರರು ಸಾಕಷ್ಟು ಕಿರಿಕಿರಿಯನ್ನೂ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರ ಮನೆಗೆ ಕಾಫಿ ಬೀಜ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲು ಕದ್ದು-ಮುಚ್ಚಿ ಮಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಈಗ ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ ಇದೆ.

ಮಲೆನಾಡಿನ ತರಹೇವಾರಿ ಹೂವುಗಳಿಂದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಉಪಯೋಗ ಹೊಂದುವ ಉದ್ದಿಶ್ಯದಿಂದ, ಸಹಕಾರಿ ತತ್ವದಡಿ ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜೇನುಸಾಕಣೆ ಗಾರರ ಹಾಗು ಮಾರಾಟ ಸಹಕಾರ ಸಂಘ ಪ್ರಾರಂಭ ವಾಯಿತು. ಇದರ ಮೂಲಕ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಜೇನು ದೊರಕುತ್ತಿತ್ತು. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾವು ಈ ಸೊಸೈಟಿಗೆ ಹೋದರೆ ನಮಗೆ ತೃಪ್ತಿಯಾಗುವಷ್ಟು ಕುಡಿಯಲು ಜೇನು ಪುಕ್ಕಟೆಯಾಗಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಸಿಹಿ ಇಷ್ಟಪಡುವ ನಮಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ರೊಟ್ಟಿ, ದೋಸೆ, ಇಡ್ಲಿ ಮುಂತಾದ ತಿಂಡಿಗಳಿಗೆ ಜೇನು ಹಾಗು ಬೆಣ್ಣೆಕಾಸಿದ ತುಪ್ಪ ಹಾಕಿ ನೆಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಸವಿದ ನಾವೇ ಪುಣ್ಯವಂತರು. ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮೂರು-ನಾಲ್ಕು ಎಮ್ಮೆ ಸಾಕಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ನಮಗೆಲ್ಲ ಹಾಲು-ಮೊಸರಿನ, ಬೆಣ್ಣೆಯ ತುಪ್ಪದ ಕೊರತೆಯಿರಲಿಲ್ಲ. ಧಂಡಿಯಾಗಿ ತಿಂದು ತೇಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದ ಅಪ್ಪಟ ಜೇನಿನ ಮುಂದೆ ಬೇರೆ ಯಾವ ಜೇನೂ ಸೊಗಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಮಗೆ ಬೇರೆ ಊರಿಗೆ ಹೋದಾಗ ಈ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬಂದ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರಿಗೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿಂದಲೇ ಏಲಕ್ಕಿ, ಜೇನು, ಕರಿಮೆಣಸು ಸರಬರಾಜಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗಲೂ ಜೇನು ಸೊಸೈಟಿ ಇದೆ. ಆದರೆ ಜೇನು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿನಷ್ಟು ಪರಿಮಳಭರಿತ ಹೂವುಗಳು ಹಾಗು ದುಂಬಿಗಳ ಕೊರತೆ ಇಳುವರಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಂತೆ. ಆಧುನಿಕ ರಸಗೊಬ್ಬರ, ಕೀಟನಾಶಕಗಳ ಅತಿ ಬಳಕೆಯ ಪರಿಣಾಮವಿದು. ದೊರೆಯುವ ಜೇನು ಹಿಂದಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ.

ಆನೆ ಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶ, ಸಕಲೇಶಪುರ 

ಈಗ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಕೈಗೊಂಬೆಯಾಗಿ ನಗರವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ನಮಗೆ ಅಂದಿನ ದಿನಗಳನ್ನು ನೆನೆದಾಗ ಪುಳಕ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಎಷ್ಟೆಲ್ಲ ಮುಂದುವರೆದರೂ ಅಂದಿನ ಮುಗ್ದತೆ, ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಪರಿಸರ ಎಂದೆಂದೂ ದೊರಕಲಾರದೇನೋ ಎನಿಸುತ್ತದೆ.

ಎಲ್ಲಿ ಹೋದವೋ ಆ ದಿನಗಳು...

--

ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿ